Vergroot uw buitenlandse omzet met een handelsagent
Wanneer u als ondernemer nieuwe klanten wilt bereiken zonder nieuw personeel aan te nemen kunt u denken aan een handelsagent. Een handelsagent is een onafhankelijke, zelfstandige tussenpersoon die namens uw bedrijf kan optreden als bemiddelaar. De handelsagent handelt altijd in naam van de opdrachtgever, zodat er nooit een rechtstreekse contractuele relatie ontstaat tussen de handelsagent en de klant. Het is aan te raden dat u een handelsagentuurovereenkomst afsluit. Wilt u echter in verschillende landen een handelsagent voor u laten bemiddelen, dan krijgt u te maken met diverse wetgeving.
Samen met Euregio Law hebben wij de overeenkomsten en vooral ook de verschillen in beeld gebracht in de wetgeving over de handelsagentuurovereenkomst in Duitsland, België en Nederland. NeD Tax kent deze juridische verschillen en kan u hierover adviseren.
Handelsagentuurovereenkomst: welk recht?
De Europese Unie ontwierp een kader in de Agentuurrichtlijn 86/653/EEG voor de handelsagentuurwetgeving. Alle EU-landen hebben deze richtlijn omgezet in hun nationale wetgeving. Omdat in alle EU-landen nu ongeveer dezelfde regels gelden is er een soort ‘minimumniveau’ van bescherming gecreëerd voor de handelsagent. De individuele landen mogen in hun nationale wetgeving wel een bredere bescherming bieden aan de handelsagent. Hierdoor zijn er enkele verschillen in de regelingen per land.
Een internationale handelsagentuurovereenkomst wordt beheerst door het recht van het land waarin de handelsagent is gevestigd. Als een Nederlandse onderneming (opdrachtgever) een handelsagent in Duitsland wenst aan te stellen, is het Duitse recht van toepassing. Opdrachtgevers beschouwen dit vaak als risicovol, omdat men niet vertrouwd is met het buitenlands recht.
Van dit principe kan worden afgeweken, want partijen mogen in hun overeenkomst het toepasselijk recht zelf kiezen. Een Nederlandse opdrachtgever en een Duitse handelsagent mogen dus overeenkomen dat Nederlands recht van toepassing is. De Duitse handelsagent kan zich in dat geval niet beroepen op Duits recht, zelfs niet als dit hem een ruimere bescherming zou bieden.
Verschillen tussen Duitsland, België en Nederland
1. Exclusiviteits- en concurrentiebeding
Exclusiviteit
Een opdrachtgever kan een handelsagent het alleenrecht verlenen om zijn producten in een bepaald gebied of aan een bepaalde klantenkring te verkopen. Dit is een exclusiviteitsbeding. Zoals de naam al aangeeft wordt bij een gebiedstoewijzing een bepaald gebied toegewezen.
In Nederland gaat men uit van een vermoeden van exclusiviteit. Het alleenrecht wordt geacht te zijn verstrekt door het toewijzen van een bepaald gebied of bepaalde klantenkring. Behalve als er uitdrukkelijk is overeengekomen dat de handelsagent geen alleenrecht heeft.
In België en Duitsland behoudt de opdrachtgever het recht om zelf te verkopen binnen dit exclusieve gebied of aan deze exclusieve klantenkring. Het exclusiviteitsbeding geldt daar dus ten aanzien van andere handelsagenten. U kunt hier in overleg van afwijken. Bij een gebiedstoewijzing is er volgens het Belgische en Duitse recht niet automatisch sprake van een alleenrecht.
Gevolgen van de exclusiviteit voor commissie
Per land zijn er ook nog verschillen in de gevolgen voor het recht op commissie als er sprake is van exclusiviteit of niet. Zo betaalt u volgens Duits recht een commissie. Het maakt daarbij niet uit of er sprake is van een alleenrecht. In België is naast de gebiedstoewijzing ook nog een alleenrecht nodig voordat er een recht op commissie ontstaat. In Nederland geldt bij een gebiedstoewijzing automatisch een alleenrecht, zodat u ook automatisch een commissie betaalt, behalve als het alleenrecht is uitgesloten.
Concurrentiebeding met handelsagent
Een concurrentiebeding kan de activiteiten van een handelsagent beperken na het einde van de samenwerking. Bij het concurrentiebeding zijn er verschillen te vinden in de wetgeving van Nederland, Duitsland en België.
Het concurrentiebeding kent in Nederland, Duitsland en België een aantal belangrijke beperkingen. Dit is beperkt tot het gebied waar de handelsagent actief was en tot de producten waarop zijn opdracht betrekking had. De lengte van het concurrentiebeding is verschillend. In Nederland en Duitsland bedraagt de maximale periode 2 jaar, terwijl deze in België maximaal 6 maanden bedraagt.
De opdrachtgever zal in Duitsland een redelijke vergoeding aan de handelsagent moeten betalen als er een concurrentiebeding in de handelsagentuurovereenkomst staat. Deze automatische vergoeding kennen de Nederlandse en Belgische wetgeving niet.
2. Opzeggen van een handelsagent
Voor het opzeggen van de agentuurovereenkomst gelden in Nederland, België en Duitsland andere regels. Bent u een agentuurovereenkomst aangegaan voor onbepaalde tijd (of bepaalde tijd met het recht op tussentijdse opzegging) en hebben de partijen geen afspraken gemaakt over een opzegtermijn? Dan gelden in Nederland de volgende termijnen:
- voor een overeenkomst die minder dan 3 jaar heeft geduurd moet een opzegtermijn van 4 maanden worden aangehouden;
- tussen 3 en 6 jaar moet een termijn van 5 maanden in acht worden genomen;
- en vanaf 6 jaar is er sprake van een opzegtermijn van 6 maanden.
Zijn er wel afspraken gemaakt over een opzegtermijn? Dan mag deze niet korter zijn dan 1 maand in het eerste jaar, 2 maanden in het tweede jaar en 3 maanden in de volgende jaren.
In België bedraagt de opzegtermijn van een handelsagentuur 1 maand per begonnen jaar anciënniteit met een maximum van 6 maanden. Hiervan kunt u niet afwijken in het nadeel van de handelsagent. Er is dus geen kortere opzegtermijn mogelijk, een langere opzegtermijn kan wel.
Volgens het Duits recht gelden deze opzegtermijnen:
- 1 maand in het eerste jaar;
- 2 maanden in het tweede jaar;
- 3 maanden in het derde tot en met het vijfde jaar en 6 maanden vanaf het zesde jaar.
3. Klantenvergoeding bij einde agentuurovereenkomst
Na beëindiging van de handelsagentuurovereenkomst heeft de handelsagent vaak recht op een klantenvergoeding of uitwinningsvergoeding.
In Nederland en Duitsland is er sprake van een klantenvergoeding die de opdrachtgever moet betalen aan de handelsagent. De wet omschrijft de voorwaarden waaronder de klantenvergoeding terecht is. Hierbij bekijken we per geval of er compensatie is voor de handelsagent. Omdat hij na het einde van de agentuurovereenkomst commissies misloopt op transacties met klanten. Deze compensatie bedraagt maximaal 1 jaar gemiddelde vergoeding.
In België noemen we deze vergoeding uitwinningsvergoeding. De handelsagent heeft recht op deze vergoeding als hij:
- nieuwe kanten aanbracht, of;
- wanneer hij de zaken met bestaande klanten duidelijk uitbreidde, en dit nog aanzienlijke voordelen opleverde.
Wat betreft de hoogte van deze uitwinningsvergoeding bestaat er geen vaste berekening.
Conclusie handelsagent Duitsland, België en Nederland
Als u in het buitenland een handelsagent wilt aantrekken is het maken van duidelijke afspraken voor beide partijen noodzakelijk. Het maken van een rechtskeuze is hierbij zeer verstandig. Dit zal bepalen welke onderwerpen we nog meer in de handelsagentuurovereenkomst moeten vastleggen
Hoewel de nationale regels van Nederland, België en Duitsland veel op elkaar lijken, zijn er toch een aantal belangrijke verschillen. Goed onderzoek doen naar welke agentuurwetgeving u gaat toepassen is belangrijk. Wij kunnen u hierbij helpen.
Mede mogelijk gemaakt door Marco Wirtz en Marike Vanhove van Peeters Euregio Law.
NeD Tax ondersteunt ondernemers en degenen die hen professioneel ondersteunen. Indien u ons contactformulier invult, nemen wij zo spoedig mogelijk contact met u op.
